رای محاسبه هزینه حقوق و دستمزد باید اطلاعات و عوامل لیست حقوق و دستمزد شناخت و علاوه بر آن از قوانین و مقررات مربوط ( قانونکار ، بیمه های اجتماعی و مالیات و ...) اطلاعات کافی داشت برخی اطلاعات مربوط به دستمزد شامل مدت کارکرد حقوق پایه ، اضافه کاری ، حق نوبت کار ، مرخصی استحقاقی ، پاداش ، کارآموزی ، اوقات تلف شده ، طرح های
تشویقی ، بیمه های اجتماعی ، سهم کارفرما، بیمه عمر و حوادث ناشی از کار و هزینه های رفاهی کارگران می باشد که شرح مختصری در مورد بعضی از آنها داده می شود .
حقوق پایه :
حقوقی است که با رعایت قانون کار ( برای کارگران رسمی ) و یابوسیلة عقد
قراردادی که مقادیر قانون کار نباشد ( برای کارگران قراردادی ) ، برای
انجام یک ساعت کار ویا تولید یک واحد محصول تعیین وبه صورت ساعتی ، روزانة ،
هفتگی و معمولاً ماهانه پرداخت می شود، در صورتی که مزد کارگر بر اساس
تعداد تولید و بدون توجه به ساعات کارکد ( پارچه کاری ) محاسبه و پرداخت
شود ، اصلاحاً آن را کارمزد می گویند .
نکته : دستمزد روزانه کارگر نباید از حداقل دستمزد تعیین شده در قانون کمتر باشد .
حداقل دستمزد :
حداقل دستمزد به دستمزدی گفته می شود که هیچ کارگری نباید از این حداقل
کمتر دریافت کند که این حداقل برای مناطق مختلف کشور و در صنایع مختلف
متغییر میباشد .
حداقل دستمزد به دستمزدی گفته می شود که هیچ کارگری نباید از این حداقل
کمتر دریافت کند که این حداقل برای مناطق مختلف کشور و در صنایع مختلف
متغیر میباشد .
مادة 34- کلیة‌دریافت های قانونی که کارگر اعتبار قرار داد کار اعم از مزد و
حقوق ، کمک عائله مندی ، هزینة مسکن ، خواربار ، ایاب و ذهاب ، مزایای غیر
نقدی ، پاداش افزایش تولید ، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می نماید را
حق السعی می‌نامند .
مادة 35- مزد عبارت است از وجوه نقدی و غیر نقدی و یا مجموع آنها که در قبال انجام کار به کارگر پرداخت می شود .
تبصرة 1- چنانچه مزد با ساعت انجام کار مرتبط باشد مزد ساعتی و درصورتی که
بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده کارمزد و چنانچه براساس
محصول تولید شده یا میزان کار در زمان معین باشد کارمزد ساعتی نامیده می
شود .
تبصرة 2- ضوابط و مزایای مربوط به مزد ساعتی و کارمزد ساعتی ، و کارمزد
مشاغل شمول موضوع این ماده که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار
و امور اجتماعی خواهد رسد تعیین می گردد . حداکثر ساعت کار موضوع مادة فوق
نباید از حداکثر ساعت قانونی تجاوز نماید .
مادة 36- مزد ثابت عبارت است از مجموعه مزد شغل و مزایای پرداختنی یا طبع شغل
تبصرة 1- در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی و ارزیابی مشاغل نیستند
منظور از مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل به مزایایی است که بر حسب ماهیت
شغل یا محیط کار .
تبصرة 2- در کارگاههایی که طرح طبقه بندی مشاغل به مراحل اجرا درآمده است مزد گروه و پایه بامزد مبنا را تشکیل می دهد .
تبصرة 3- مزایای رفاهی و انگیزه ای از قبیل کمک هزینة مسکن خواربار و کمک
عائله مندی ، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جز و مزد ثابت و مزد مبنا
محسوب نمی شود .
مادة 37- مزد باید در فواصل زمانی مرتب روز و در غیر تعطیل و ضمن ساعت به
وجه نقدی رایج کشور با توافق طرفین به وسیلة چک ، به عهدة بانک و با رعایت
شرایط ذیل پرداخت می شود .
الف ) چنانچه بر اساس قرار داد با عرض کارگاه مبلغ مزد به صورت روزانه یا
ساعتی تعیین شده باشد پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته 15
روز یک بار به نسبت ساعات کار و یا روزهای کارگر صورت گیرد .
ب )در صورتی که بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه پرداخت مزد به صورت ماهانه
باشد این پرداخت در آخر ماه صورت گیرد . در این صورت مزد مذکور ،حقوق
نامیده می شود.
تبصره: در ماههای 31 روز ، مزایا وحقوق بر اساس 31 روز محاسبه و به کارگر پرداخت می شود .
مادة 38- برای انجام کار مساوی در شرایط مساوی و در یک کارگاه انجام می گیرد باید به زن و مرد مزد مساوی پرداخت شود .
تبعیض و تعیین میزان سود براساس سن ، جنس ، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع می باشد .
مادة 39- مزد و مزایای کارگرانی که بصورت نیمه وقت یاکمتر از ساعات قانونی
تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبتی کار ساعات کار انجام یافت محاسبه و
پرداخت می شود .
مادة 40- در مواردی که با توافق طرفین قسمتی از مزد به صورت غیر نقدی
پرداختی پرداخت شود باید ارزش تعیین شده برای این گونه پرداخت ها منصفانه
ومعقول باشد.
مادة41- شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل مزد کارگران را
برای مناطق مختلف کشور یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای ذیل تعیین نماید
.
1- حداقل مزد کارگران با توجه به درصدی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود .
2- حداقل مزد بدون اینکه مشخصات جسمی و شغلی کارگران و ویژگی های کار
محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازة باشد تازندگی یک خانواده که
تعداد متوسط آنها توسط مراجع رسمی ذی صلاح اعلام می شود را تأمین نماید .
تبصره – کارفرمایان موظفند که در ازای کار در ساعت تعیین شده قانونی به هیچ
کارگری کمتر از حداقل مزد تعیین شده جدید ننمایند ودر صورت تخلف ..ما به
التفاوت مزد پرداخت شده و حداقل مزد جدید می باشد .
مادة 42- حداقل مزد موضوع مادة 41 این قانون منحصراً باید به صورت نقدی
پرداخت شود پرداخت های غیر نقدی به هر صورت که در قراردادها پیش بینی می
شود به عنوان پرداختی تلقی می شود که اضافه بر حداقل مزد است .
مادة 43 – کارگران کارمزد ، برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی
استحقاقی دریافت مزد را دارند و مأخذ محاسبة‌میانگین کارمزد آنها در آن
روزها ، کارکرد آخرین کارکرد ماه کار آنهاست . مبلغ پرداختی در هر حال
نباید کمتر از مزد قانونی باشد .
ساعات کار عادی :
ساعات کار عادی مدت زمانی است که کارگر نیرو و یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد .
به غیر از مواردی که در این قانون مستثنی شده است ساعات کار عادی کارگران
در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز کند وبه موجب تبصرة 1 ماده 51 قانون
کار ، کارفرما با توافق کارگران نماینده یا نمایندگان قانونی آنها میتوانند
ساعت کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزهای
اضافه براین میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعات کار هر هفته از
44ساعت تجاوز نکند .
ماده 52- در کارهای سخت و زیان آور و زیر زمینی ساعات کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید .
ساعات کار اضافی کاری :
به کاری که علاوه بر ساعات معمولی روزنامه و هفتگی انجام می شود اضافه کاری گفته می شود .
مطابق مادة 59 قانون کار و تبصرة آن برای ارجاء کار اضافی در شرایط عادی به کارگر با شرایط ذیل مجاز خواهد بود .
الف ) موافقت کارگر
ب) پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار مادی
ج) عدم تجاوز مدت کار اضافی ، ارجاعی به کارگران از 4 ساعت در روز در روز مگر در موارد استثنایی و با توافق طرفین
د ) روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از فرد می باشد .
کارگرانی که به هر عنوان روز جمعه کار کنند در مقابل عدم استفاده از تعطیل
روز جمعه 40% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد مطابق قانون کار از ساعت 6
بامداد تا ساعت 22 کار روز و از ساعت 22 تا 6 با مداد کار شب محسوب می شود .
اگر قسمتی از کار در روز و قسمتی از کار در شب انجام شود ، کار مختلط محسوب
می گردد که مطابق قانون ، به آن قسمت از کار که در شب انجام می شود 35%
مزد ، ساعت کار عادی تعلق می گیرد مشروط به اینکه کارگر نوبت کار نبا شد به
موجب مادة 61 قانون کار ارجاع کار اضافه به کارگرانی که شبانه یا کارهای
خطرناک و سخت و زیان آور انجام می دهند ممنوع است . به قسمتی از دستمزد
ساعات اضافه کاری که علاوه بر نرخ ساعات کار عادی به کارگران پرداخت می
شوند فوق العادة اضافه کاری می گویند .
مبلغ فوق العادة اضافه کاری با توجه به دلایل انجام آن یکی از حسابها بدهکار می گردد .
الف ) به حساب کالای در جریان ساخت
ب ) حساب سربار ساخت
ج) به حساب سربار اداری و تشکیلاتی و یاحساب سربار توزیع و فروش
چنانچه اضافه کاری به علت اضافه تولید انجام شود فوق العاده آن به حساب
سربار کارخانه بدهکار می گردد تا از طریق این حساب به تمام محصولات تولید
شده اعم از اینکه در ساعات عادی و یا ساعات اضافه کاری ساخته شده باشند به
طور یکنواخت سرشکن گردد .
برای ثبت هزینة دستمزد و فوق العادة اضافه کاری به ازای جمع دستمزد ساعات
کار عادی و دستمزد عادی ساعات اضافه کاری حساب کنترل کالای در جریان ساخت و
به ازای جمع دستمزد و فوق العادة اضافه کاری حساب کنترل حقوق ودستمزد
شبانه کار می شود .
حساب کنترل کالای در جریان ساخت
حساب کنترل سربار ساخت
حسابت کنترل حقوق و دستمزد
ثبت دستمزد عادی ودستمزد اضافه کاری
نوبت کاری و فوق العاده نوبت کاری
در بسیاری از واحدهای تولیدی به دلایل مختلف ، کارگران به صورت نوبتی کار می کنند .
مادة 55- نوبت کاری عبارت است از کاری که در طول ماه گردش داشته باشد به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر یا شب واقع شود .
علت استفاده از این روش انگیزة اقتصادی می باشد به این معنی که کارفرمایان
برای اینکه از دستگاههای خود و سرمایه های خودی به طور دائم استفاده کنند
کارگران را به چند دسته تقسیم می کنند و هر دسته را در یک نوبت کاری یا
شیفت کار می‌گمارند که این امر باعث می شود که به نحوی از راکد ماندن
سرمایه کاسته شود .به کارگری که در طول ماه به طور نوبتی کار کند اگر نوبت
کار او در صبح وعصر واقع شود .
10% و اگر نوبت کار او در صبح و و عصر و شب قرار گیرد 15% ودر صورتی که
نوبت کار در صبح و شب و یاعصر و شب باشد 5/22% علاوه بر دستمزد عادی به
عنوان فوق العاده نوبت کاری پرداخت خواهد شد .
ساعات نوبت کاری ممکن است از 8 ساعت در شبانه روز و 44 ساعت در هفته تجاوز
نماید لیکن جمع ساعات کاری در 4 هفتة متوالی نباید از 176 ساعت تجاوز نماید
. برای ثبت هزینة دستمزد و فوق العاده نوبت کاری ، به ازای دستمزد عادی
نوبت کاری حساب کنترل کالای در جریان ساخت و به ازای فوق العاده نوبت کاری
حساب کنترل سربار ساخت بدهکار می گردند درمقابل به ازای جمع دستمزد و فوق
العاده نوبت کاری حساب کنترل حقوق و دستمزد بستانکار می شود.
حساب کنترل کالای در جریان ساخت
حساب کنترل سربار ساخت
حساب کنترل حقوق ودستمزد
ثبت دستمزد و فوق العاده نوبت کاری
شب کاری
طبق مادة 52 قانون کار ، کارهایی که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22
باشد را کار روز گویند و کارهایی که از زمان 22 تا 6 صبح باشد را کار شب
می گویند و کارهایی که بخشی از آن 6 ساعت در روز و بخشی در شب وارد شود را
کار شب می‌گویند .
اگر کارگر نوبت کارگر نباشد و ساعت کار او بین 22 تا 6 صبح باشد کار محسوب
می شود و به ساعات کار او 35% فوق العاده شب کاری علاوه بر ساعات کار عادی
به وی تعلق می گیرد .
نکته : طبق قانون کار ارجاع کار اضافی به کارگرانی که شب کار و یا شیفت شب ویاکارهای سخت و زیان آور را انجام می دهند ممنوع است.
حقوق و مزایای مستمر نقدی :
مجموعه پرداخت های ماهانه و یا سالیانه که معمولاً در لیست حقوق و مزایا ثبت یا پرداخت می گردد شامل اقلام زیر می شود .
1- حقوق ثابت
2- مزایای مستمر شغلی
3- حق مقام
4- حق اولاد
5- حق مسکن
6- حق ایاب و ذهاب
7- امرار معاش
8- فوق العاده بدی آب و هوا ، محرومیت از تسهیلات ، محل خدمت ،
اشتغال خارج از مرکز ، سختی شرایط محیط کار ، نوبت کاری کشیک ، حق جذب ،
مزایای ارزی اشتغال مأموران خارج از کشور ، مرزی
9- فوق العادة کسر صندوق
10- فوق العادة تضمین صاحبان جمعان و سایر مزایا که طبق مقررات استخدامی
کارفرما تحت عناوینی غیر از موارد فوق همراه با حقوق و مزایای نقدی ماهانه
به طور مستمر به اشخاص حقوق بگیر پرداخت و یا تخصیص داده می شود .
مزایای مستمر غیر نقدی :
الف )استفاده از مسکن ، واگذاری از طرف کارفرما ، ( با اثاثه یا بدون
اثاثه ) به استناد یا تبصرة ذیل مادة83 قانون مالیات های مستیم مبنای
تقویم درآمدههای غیر نقدی مسکن با اثاثیه مبلغ 25% حقوق مزایای مستمر نقدی (
به استناد مزایای نقدی معاف کار موضوع ماده 91 مالیات ها ) در ماه پس از
وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمندان کسر می گردد .
ب ) استفاده از اتومبیل اختصاصی واگذاری از طرف کارفرما با راننده یا بدون
راننده که اتومبیل اختصاصی با راننده 10% و بدون راننده 15% حقوق و مزایای
مستمر نقدی ( به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع مادة 91 مالیاتها ) در ماه
پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود .
ج) سایر مزایای نقدی مستمر ( معادل تمام شده برای پرداخت کنندة حقوق ) از قبیل خواربار ؛ بن و ...
مزایای نقدی غیر مستمر به استناد قانون مالیات ها و قانون کار عبارتند از :
اضافه کاری ،فوق العاده ماموریت ، هزینه سفر ، پاداش انجام کار ، عیدی و
پاداش آخر سال وجوه پرداختی بابت لباس کار و یا در اختیار گذاردن آنها ،
پرداخت هایی بابت هزینة معالجه و درمان کارکنان ، باز خرید ، مرخصی ، پاداش
بهره وری ، و سایر مزایای غیر مستمرکه طبق مقررات استخدامی یا قانون کار
از طرف کارفرما به کارکنان پرداخت و یا تخصیص داده می شود
حق اولاد :
حق اولاد معادل 3 برابر مزد روزانة کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر
فرزند در ماه پرداخت می شود . حق اولاد حداکثر تا 3 فرزند بیمه شده پرداخت
می شود به شرط اینکه بیمه شده حداقل سابقة720 روز کار را داشته باشد .
سن فرزندان کارگر هم باید کمتر از 18 سال باشد و یا به تحصیل اشتغال داشته
باشند و یا بر اثر بیماری و نقص عضو طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی موضوع
مادة 91 قانون کار و تأمین اجتماعی قادر به انجام کار نباشند .
حق خواربار و مسکن
مبلغی است که هر سال توسط هئیت دولت تعیین شده و برای افراد متأهل و مجرد
متفاوت است . قابل ذکر است که حقوق خواربار و مسکن مشمول بیمه و مالیات می
شود .
ایاب و ذهاب :
کارفرما در صورت دوری کارگر و عدم تهیه وسایل نقلیه عمومی بایستی برای رفت
و آمد کارکنان وسیله نقلیه مناسب در نظر بگیرد و یاهزینة رفت و برگشت آنها
را پرداخت نماید .
عیدی و پاداش :
معمولاً در پایان دورة‌مالی یا در پایان هر فصل به مناسبت های مختلف ،
مبلغی به نام عیدی و پاداش به کارگران و کارکنان پرداخت می شود .
حداقل مبلغ عیدی و پاداش کارگران ، معمولاً در پایان هر سال بر مبنای حقوق و
دستمزد هیئت دولت تعیین می گردد . اما هیئت مدیره می تواند مبلغی بیش از
مبلغ حداقل تعیین شده به همین عنوان به کارگران بپردازد .
از نظر حسابداری ، ثبت پاداش در حسابها به منظور تخصیص هزینه ها از اهمیت
ویژه ای برخوردار است . چنانچه مبلغ پاداشی سالانه در آخر ماه دوره مالی
حساب های منعکس شود . بهای تمام شده محصول در آن زمان افزایش قابل توجهی
خواهد یافت . به همین جهت بهتر است مبلغ پاداش را درطول دورة مالی به طور
یکنواخت به محصولات دوره سرشکن نمود .لذا در ابتدای دوره مالی هنگام برآورد
بودجه دست مزد ، مبلغ پاداش سالانه نیز بر اساس تجربیات سال گذشته پیش
بینین می گردد سپس پاداش ماهانه را محاسبه و به حساب کنترل حقوق ودستمزد ،
بدهکار و به حساب ذخیرة پاداش ، بستانکار می نماید .
حساب ذخیرة پاداش
ثبت پاداش ........ ماه به حساب ذخیرة‌پاداش
پاداش کارکنان قسمتهای مختلف بر حسب محل کارشان به حساب سربار ساخت ،
سربار اداری و تشکیلاتی یا سربر توزیع و فروش منظور می گردد . بنابراین
زمان ثبت لیست حقوق و دستمزد حساب سربار ساخت سربار اداری و تشکیلاتی یا
سربار توزیع و فروش معادل پاداش ماهانه ، بدهکار و حساب کنترل هزینة‌حقوق و
دستمزد بستانکار می گردد .
حساب کنترل سربار ساخت
حساب کنترل سربار اداری و تشکیلاتی
حساب کنترل سربار توزیع وفروش
حساب کنترل هزینة حقوق ودستمزد
ثبت تسهیم پادش ............. ماه در حسابها
هنگام پرداخت تمام یا قسمتی از پاداش کارکنان، نحوة ثبت چنین است :
حساب ذخیره پاداش
بانک(صندوق )
ثبت پرداخت پاداش کارکنان
مرخصی و انواع مرخصی ها:
روز جمعه روز تعطیل هفتگی با استفاده از مزد می باشد و کارگرانی که با
استفاده از تعطیل روز جمعه برسر کار بیاید 40% اضافه بر مزد فوق العاده می
گیرد .
1. مرخصی استحقاقی
2. مرخصی اداری حج
3. مرخصی ساعتی
4. مرخصی بدون حقوق
5. مرخصی های مربوط به زندگی مخصوص
6. مرخصی استعلاجی
7. مرخصی بارداری و زایمان
حساب کنترل حقوق و دستمزد
8. مرخصی تحصیلی
1) مرخصی استحقاقی :
مرخصی است که کارگر حق دارد با هماهنگی کارفرما برسرکار حاضر نشود و حقوق
دریافت کند تعداد روزهای مرخصی استحقاقی در سال 26 روز می باشد
2) مرخصی برای حج واجب
یکی از فرضیه های واحب در دین اسلام فرضیة حج واجب می باشد که هر کارگر مسلمانی باید این فرضیه را به جا آورد .
هر کار گر می تواند در تمام مدت طول کار خود می تواند به مدت 1 ماه از مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده نماید .
3)مرخصی ساعتی :
یکی از انواع مرخصی ها ، مرخصی ساعتیت می باشد . این مرخصی یکی از انواع
مرخصی استحقاقی می باشد با این تفاوت که در کمتر از یک روز می باشد .
4)مرخصی بدون حقوق :
همانگونه که از نام این مرخصی پیداست این مرخصی بدون حقوق ودستمزد بودن
آن می باشد که حداکثر مدت مرخصی بدون حقوق و دستمزد 2 سال می باش چنانچه
مرخصی بدون حقوق از 2 سال تجاوز نماید به حالت تعلیق در می آورد .
5)مرخصی مهای مربوط به زندگی خصوصی
در بعضی از مواقعی از زندگی مسائل و رویدادهایی پیش می اید که کارگر مجبور
به استفاده از مرخصی می باشد . طبق قانون کار ، کارگر می تواند در موارد
زیر از 3 روز مرخصی با حقوق و مزایا استفاده نماید .
الف ) ازدواج دائم
ب ) فوت همسر ، فرزند ، پدر و مادر
6) مرخصی استعلاجی :
یکی از پیشامدهای طبیعی زندگی هر فرد بیماری می باشد که در مواردی برای
درمان نیاز به استراحت دارد قانون کار به کارگر اجازه داده می شود که از
مرخصی بدون حقوق می باشد که فقط مدت مرخصی جزء سوابق کارو بازنشستگی محسوب
می شود که آن هم منوط به تأیید سازمان اجتماعی می باشد .
7)مرخصی بارداری و زایمان :
این مرخصی مخصوص کارگران زن می باشد مدت این مرخصی جمعاً90 روز میباشد که
حتی الامکان 45 روز از این مرخصی پس از زایمان مورد استفاده قرار می‌گیرد .
8)مرخصی تحصیلی
یکی دیگر از انواع مرخصی ها ، مرخصی تحصیلی می باشد این مرخصی از انواع
مرخصی های بدون حقوق می باشد با این تفاوت که بر خلاف دیگر مرخصی های بدون
حقوق علاوه بر 2 سال اولیه بر 2 سال دیگر نیز قابل تمدید می باشد .
تعطیلات و مرخصی ها مطابق با قوانین کار وتأمین اجتماعی :
مادة 62 – روز جمعه تعطیلی هفتگی کارگران با استفاده از مزد می باشد
تبصرة 1- در امور مربوط به خدمات عمومی نظیر اتوبوسرانی و یا در کارگاه
هایی که بر حسب نوع یا ضرورت کار و یا توافق کار به طور مستمر روز دیگری
برای تعطیلی تعیین می شود همان روز حکم تعطیلی هفتگی خواهد بود و به هر حال
تعطیلی یک روز معین در روز اجباری است و کارگرانی که به هر عنوان در روز
جمعه کار کنند در مقابل عدم استفاده از روز تعطیلی جمعه 40% اضافه برمزد
دریافت خواهند کرد .
تبصرة 2- در صورتی که روزهای کارکرد در هفته کمتر از 6 روز باشد مزد
تعطیلی کارکرد معادل یک ، ششم مجموع مزد یا حقوق دریافتی وی در روزهای
کارکرد خواهد بود .
تبصره 3- کارگاههایی که با انجام 5 روز کارکرد در هفته و 44 ساعت کار
قانونی کارگر را نشان از دو روز تعطیل استفاده می کنند مزد هر یک از دو روز
تعطیل هفتگی برابر با مزد روزانه کارگران خواهد بود .
ماده 63- علاوه بر تعطیلات رسمی کشور روز کارگر ( 11 اردیبهشت ) جزو تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید .
مادة 64- مرخصی استحقاقی کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز
جمعه جمعاً یک ماه می باشد . سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب
نخواهد شد و برای کار کمتر از مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته
محاسبه می شود .
مادة 65- مرخصی سالانة کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند 5
هفته می باشد استفاده از این مرخصی حتی الامکان در دونوبت و در پایان هر 6
ماه بصورت می گیرد .
مادة 66- کارگر نمیتواند بیش از 9 روز مرخصی سالانة خود را ذخیره نماید .
مادة 67) هر کارگر حق دارد به منظور ادای فرضیة حج در تمام مدت کار خویش
فقط یک نوبت یک ماهه را به عنوان مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق
استفاده نماید .
مادة 75- مرخصی کمتر از یک روز کار جزء مرخصی استحقاقی منظور می شود ( مرخصی ساعتی )
ماده 71- در صورت فسخ قرارداد کار بازنشستگی و از کار افتادگی کلی کارگر و
یا تعطیل کارگاه مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی کارگر به وی و در
صورت فوت او به ورثة او پرداخت می شود .
مادة 73- کلیة کارگران در مورد موارد زیر حق دارند با سه روز مرخصی با استفاده از مزد را دارند .
الف ) ازدواج دائم
ب ) فوت همسر ، پدر ، مادر و فرزندان
مادة 76- مرخصی بارداری و زایمان زن جمعاً90 روز است و حتی الامکان 45 روز
از این مرخصی باید پس از زایمان مورد استفاده قرار گیرد برای زایمان
توامان 14 روز به مدت مرخصی اضافه می شود .
بازنشستگی :
مشمولین این قانون در صورت حائز بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی خواهد داشت
) حداقل 10 سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشد .
2 ) سن مرد به 60 سال تمام و سن زن به 55 سال تمام رسیده باشد . کسانی که
30 سال تمام کار کرده و د رهر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته
باشند در صورتی که سن مرد 50 سال وسن زن 45 سال تمام باشد می توانند
تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند .
میزان بازنشستگی عبارت از متوسط مزد یاحقوق بیمه شده ضربدر سنوات پرداخت
حق بیمه مشروطه بر آنکه از متوسط مزد یا حقوق بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین
دو سال پرداخت حقوق بیمه تقسیم بر 24
محاسبه و کسر حق بیمه (بازنشستگی ) در بخش غیر دولتی
حق بیمه های تأمین اجتماعی کارگران جمعاً معادل 30% حقوق و دستمزد ناخالص
است که 7% آن به وسیلة کارگر 20% توسط کارفرما ( حق بیمه ، سهم کارفرما )3%
باقیمانده از سوی دولت تعیین می شود به موجب قانون کارکنانی که حق بیمه
تأمین اجتماعی خود را پرداخت نموده باشند از مزایای قانونی بیمه استفاده
خواهند داشت .
برخی از مزایای تأمین اجتماعی عبارتند از :
مادة درمانی و دریافت مستمری از کارافتادگی ، بازنشستگی و فوت حق بیمه سهم
کارگر که معادل 7% دستمزد ناخالص یکی از عوامل کسور دستمزد است .باید هنگام
تنظیم لیست توسط کارفرما از دستمزد کم و به حساب سازمان تأمین اجتماعی
پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی سهم کارفرما معادل 20% دستمزد ناخالص است که
کارفرما باید در هنگام تنظیم لیست علاوه بر7% دستمزد محاسبه نموده و همراه
حق بیمه سهم کارگر به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید .
این مبلغ که جمع کسورات دستمزد محسوب نمی شود و به عنوان یکی از اقدام هزینه در گروه هزینة غیر مستقیم ( سربار ) طبقه بندی می شود .
حق بیمه سهم دولت معادل 3% دستمزد ناخالص است که از سوی دولت از سازمان
تأمین اجتماعی پرداخت می گردد . کارفرما باید حداکثر 1 ماه پس از تنظیم
لیست 3% حقوق دستمزد کارکنان علاوه بر 20% به عنوان حقوق بیمة بیکاری
محاسبه و به صندوق بیمة بیکاری واریز نمایند حقوق بیمة بیکاری نیز مانند
حقوق بیمة اجتماعی سهم کارفرما یکی از اقلام هزینة ( سربار ) محسوب می شود .
الف ) مزایای نقدی مشمول کسر حق بیمه
1- دستمزد و حقوق
2- کارمزد و حق الزحمه
3- حق المشاوره
4- مزایای نقدی ( فوق العاده شغل ، اضافه کاری ، شب کاری ، نوبت کاری ،
خارج از مرکز ، کارهای سخت و زیان آور ،خواربار، مسکن به طور نقدی؛ ایاب و
ذهاب)
5- مزد ایام تعطیل و مرخصی استحقاقی
6- پاداشهای غیر مستمر بیشتر از 2 سال
7- فوق العاده های ثابت ونظیر آن
8- مزایای نقدی خارج ازمشمول قانونی ( خوراک ، پوشاک ، مسکن ؛ وسایل نقلیه)
ب ) مزایای نقدی غیر مشمول بیمه
1. باز خرید ایام مرخصی
2. کمک عائله مندی ( حق اولاد ) حداکثر تا میزان پرداخت طبق مادة 86 قانون تأمین اجتماعی و مازاد آن مشمول کسر حق بیمه
3. حق شیر
4. پاداش نهضت سواد آموزی
5. حق التضمین
6. خسارت اخراج
7. مزایای پایان کار
8. پاداش افزایش تولید
9. حق همسر
10.هزینه سفر و فوق العاده مأموریت
11. عیدی
12. کمک هزینه مسکن وخواربار در ایام بیماری
جهت محاسبه حق بیمه و بازنشستگی در سال 80 دستمزد حقوق ماهانة مشمول کسر حق بیمه از یک یا چند منبع مبلغ 2106450 ریال می باشد
ما به التفاوت آن مشمول کسر بیمه نخواهد شد .
کسر حق بیمه در سازمان های دولتی:
جهت کسور به ازای هر نفر 3726 ریال حداکثر تا 3 فرزند همراه با همسر و خود
حقوق بگیر و جمعاً پنج نفر چنان چه غیر از افراد ذکر شده(فرزند چهارم به
پدر و مادر تحت تکفل حقوق بگیر) تحت پوشش شخص حقوق بگیر قرار بگیرند بابت
هریک از آنها 12420 ریال حق بیمه کسر خواهد شد.
مقررات مربوط به وجوه بازنشستگی کارمندان وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی
»بیمه درمانی» از مزایای مستمر کارکنان یا کارمندان حقوق بگیر به عنوان
کسور بازنشستگی (85%) کرد به حساب سامان بازنشستگی تور خزانه واریز می
گردد.
طبق ماده 73 همان قانون درصدی از حقوق کارمندان وزارت خانه ها و مؤسسات
خانگی نیز به عئنوان سهم کارفرما (75/12%) به حساب سازمان بازنشستگی واریز
می گردد. علاوه بر وجوه نقدی سوله در بودجه کل کشور مبلغ معینی اعتبار تحت
عنوان کمک به صندوق بازنشستگی و موظفین منظور می گردد.
نرخ محاسبه کسور بازنشستگی از مهرماه 79 از 5/8% به 9% در ماه افزایش یافته است.
منابع تأمین مالی تأمین پرداخت بازنشستگان و موظفین:
الف) 5/85% حقوق و مزایای مستمر مستخدمین وزارت خانه ها و مؤسسات تولیدی به عنوان سهم مستخدم
ب) 75/12% حقوق و مزایای مستخدمی وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی به عنوان سهم کارفرما
ج) کمک دولت که در بودجه سالانه منظور می گردد که اقدام فوق منابع مالی
صندوق بازنشستگی منظور می گردد و هزینه های مربوط به بازنشستگان از محل
منابع فوق از طریق وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی پرداخت می شود.
دستگاههای اخیر نمی توانند از منابع مالی فوق الذکر هزینه ای انجام دهند.
پرداخت وجوه بازنشستگی و موظفین و بازخرید خدمت:
در زمان صدور حکم بازنشستگی کارکنان وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی که در
اجرای قانون استخدام کشوری توسط دستگاه های مذکور صورت می گیرد تا با
برقراری حقوق بازنشستگی آنان که پس از انجام تشریفات قانونی توسط سازمان
بازنشستگی صورت می گیرد یک فاصله زمانی وجود دارد. برای آنکه در این مدت
قسمتی از حقوق بازنشسته منظور شده معمولاً آخرین حقوق گروه مستخدم به عنوان
علی الحساب پرداخت می شود و پس از برقراری حقوق اصلی علی الحساب مورد بحث
به حساب قطعی منظور می شود.
قانون کار و تأمین اجتماعی:
در هر یک از موارد مذکور در مورد (تعطیلی کارگاه، در طول مرخصی تحصیلی،
توقیف کارگر منتهی به محکومیت نگردد و ماده 19 در دوران حکومت نظام وظیفه
چنانچه کارفرما پس از رفع حالت تعلیق از پذیرفتن کارگر خودداری کند این عمل
از حکم اخراج غیر قانونی محسوب می گردد و کارگر حق دارد ظرف مدت 30 روز به
هیئت تشخیص مراجعه نماید(در صورتی که کارگر عضو موجه داشته باشد) و هرگاه
کارفرکما نتواند ثابت کند که نپذیرفتن کارگز مستند به دلایل موجه بوده است
به تشخیص هیئت مزبور مکلف به بازگرداندن کارگر به محل کار و پرداخت حقوق و
مزد وی از تاریخ مراجعه به کارگر می باشد و اگر نتواند آنرا اثبات نماید به
ازای هر ال سابقه کار 45 روزه آخرین فرد به وی پرداخت می شود.
چنانچه کارگر بدون عضو موجه حداکثر 30 روز از حالت رفع تعلیق آمادگی خود را
برای انجام کار به کارفرما اعلام نکند و یا پس از مراجعه به استنکاف
کارفرما، به هیئت تشخیص مراجعه ننماید مستعفی شناخته می شود که در این صورت
کارگر مشمول اخذ حق سنوات به ازای هر سال یک ماه آخرین حقوق خواهد بود.
چنانچه خاتمه کار به لحاظ از کار افتادگی کلی و یا بازنشستگی کارگر باشد
کارفرما باید براساس آخرین مزد کارگ به نسبت هر سال سابقه خدمت حقوقی به
میزان 30 روز مزد وی پرداخت نماید این وجه علاوه بر مستمری از کار افتادگی و
یا بازنشستگی کارگر است که توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می شود.
قانون کار و تأمین اجتماعی:
اگر خاتمه قرارداد در نتیجه کاهش توانایی های جسمی و فکری ناشی از کار
کارگر باشد کارفرما مکلف است نه نسبت هر سال سابقه خدمت معادل 2 ماه آخرین
حقوق به وی پرداخت نماید.
عملیات دریافت و پرداخت وجوه بازنشستگی در سازمان های دولتی:
در هنگام پرداخت وجوه بازنشستگی طی درخواس خزانه وجوهی به حساب سازمان واریز می گردد که در زمان واریز ثبت زیر انجام می گیرد:
- بانک پرداخت بازنشستگی
- دریافت وجوه بازنشستگی
پس از دریافت وجوه از خزانه پرداخت بازنشستگی و در زمان بازخریدی کارکنان
جهت پرداخت وصولی ازنشستگی دوران خدمت آنان به صورت زیر ثبت می گردد:
- پرداخت قطعی وجوه بازنشستگی
- بانک پرداخت بازنشستگی
در زمان پرداخت علی الحساب حقوق بازنشستگی قبل از صدور حکم بازنشستگی پرداخت به مستخدمین بازنشسته به صورت زیر ثبت می گردد:
- علی الحساب بازنشستگی
- بانک پرداخت بازنشستگی
عوامل محاسبه حق بازنشستگی (9% حقوق و مزایا):
1- حقوق مبنا (پایه)
2- فوق العاده شغل
3- حق تخصص
- فوق العاده شرایط کار
5- افزایش سنوات
6- فوق العاده جذب شاغل
7- فوق العاده کارکنان برجسته
8- حق روستا
9- حق مسئولیت مدیران
10- حق جذب مدیران
11- فوق العاده مدیران
دفترداران و عوامل خدمت در نوبت دوم(در واحدهای آموزشی، آموزش و پرورش) در
سازمان های دولتی چنانچه کارمندی بیش از 30 سال مشغول به انجام وظیفه باشد
سال های مازاد بر 30 سال خدمت حقوق و مزایای آن مشمول کسر بازنشستگی نخواهد
بود.