هوش مصنوعی در صنعت مالی

مقدمه:

هم چنان که دنیای پیرامون ما در حال تغییر است، دنیای بیزنس نیز پیوسته در حال تحول است. نسل جدید کاربران، کارفرمایان خود را مجبور ساخته اند، که به روش های جدید کسب و کار در دنیای مدرن رو بیاورند. با افزایش روزافزون داده ها، پیشروان عرصه های کسب و کار به منابع اطلاعاتی بیشتری در مقایسه با قبل دسترسی دارند و جهانی سازی بیزنس ها را با فرصت ها و ریسک ها و موقعیت های جدید مواجه کرده است. از آنجاییکه دنیای بیزنس در حال تغییر است، نقش امور مالی نیز در حال تحول است. در طول نیم قرن اخیر، در مسئولیت مدیران مالی تحولات گسترده ای از جمله تعریف استراتژی های تجاری، مدیریت ریسک و چگونگی عملکرد آی تی در مدیریت مالی رخ داده است. در نتیجه میتوان به این نکته اشاره کرد که نقش امور مالی بر تمام حوزه های کسب و کار سایه افکنده است. از این رو فعالان عرصه های مالی جهت مدیریت و رویارویی با چالش های جدید، به استفاده از تکنولوژی های جدید روآورده اند، که آن ها را قادر میسازد در دنیای رقابتی تجارت به موفقیت دست یابند. در مقاله ی پیش رو سعی شده نگاهی به ورود تکنولوژی های جدید به عرصه ی صنعت مالی و تاثیرات آن در آینده ی نرم افزارهای مالی بیاندازیم.
استفاده از هوش مصنوعی Artificial Intelligence

در دنیای مدرن امروز، هوش مصنوعی به تمامی حوزه های کاری نفوذ پیدا کرده است. تقریبا تمامی کمپانی های فعال در عرصه ی تکنولوژی های مالی جهت صرفه جویی در زمان و هزینه ها، شروع به استفاده از هوش مصنوعی کرده اند. بر اساس تحقیقات انجام شده رشد هوش مصنوعی در مارکت جهانی طی ده سال گذشته بسیار چشمگیر بوده است.

استفاده از هوش مصنوعی در صنعت مالی

امروزه بسیاری از امور مالی با استفاده از هوش مصنوعی صورت میگیرد در حالیکه ممکن است آنچنان مورد توجه ما واقع نشود. علیرغم وجود سخت افزارها و نرم افزارهایی که برای بهبود امور مالی ارائه میشوند، هوش مصنوعی همچنان به پیشرفت تکنولوژی های موجود در صنعت مالی و هم چنین ارائه ی راه حل های نوین در مواجه با چالش های کسب و کار کمک کرده است. در ادامه به برخی از مزایای استفاده از هوش مصنوعی در بهینه سازی ارائه ی خدمات مالی اشاره خواهد شد:
ارائه خدمات بهتر به مشتریان

امروزه طریقه ی ارتباط مشتریان با سازمان ها بیشتر از طریق تلفن یا چت آنلاین میباشد و اپراتورهایی که پاسخگوی سوالات مشتریان هستند ممکن است راهکار اشتباه ارایه دهند و یا حتی در پاسخگویی دچار مشکل شوند، همچنین اپراتورها ممکن است در زمان هایی از روز احساس خستگی و ناراحتی کنند و در ارایه سرویس چندان کارآمد نباشند. این در حالیست که گزینه استفاده از هوش مصنوعی در نرم افزارهای مالی می تواند نحوه ی ارایه ی خدمات به مشتریان را بسیار بهبود بخشد.

Chatbot و Robo-Advisor دو تکنولوژی بر پایه هوش مصنوعی می باشند که در جهت تغییر این موقعیت ارائه شده اند.
که  کاربران میتوانند از طریق متن یا سیستم شنیداری با آن ارتباط برقرار کنند.
مزایایی که این برنامه برای کاربران فراهم می آورد:

    قابلیت مطلع کردن کاربران از همه ی تغییرات.
    مدیریت حساب کاربران بنا بر در خواست آنها.
    رسیدگی به شکایات کاربران.
    فراهم آوردن اطلاعات مفید برای کاربران.
    ارائه ی راهکار مناسب.

Chatbot  :این بدان معنی ست که اگر شما یک نرم افزار مالی دارید، بهتر است در مورد تلفیق آن با چت بات مبتنی بر هوش مصنوعی فکر کنید. از آنجاییکه ارایه ی این سرویس اطلاعات بیشتری را در مورد محصولات در اختیار مشتریان قرار میدهد و آن ها را در مورد درصد قابل اطمینان بودن سرویس های ارائه شده مطمئن میسازد، در نتیجه میتوان گفت که استفاده از هوش مصنوعی در نرم افزارهای مالی باعث افزایش سود و رقابت در بازار میشود.
Robo-advisor  : یک نوع از چت بات ها هستند ولی به طور اختصاصی برای فیلدهای مالی خلق شده اند برخلاف چت بات ها که میتوانند در فعالیت های دیگر نیز استفاده شوند.
Robo-advisor نرم افزاری ست که جایگزین مدیریت کارها می شود و تمایلات سرمایه گذاران به ریسک، انتخاب استراتژی، سرمایه گذاری و حتی خرید و فروش مطابق با نرخ انتخابی را ارزیابی میکند.
Robo-advisor ها مشاوران مالی مجازی میباشند که میتوانند کمک مناسبی به بیزنس های مالی و یا حتی بیزنس های مرتبط با سهام ارائه دهد. به علاوه آن ها می توانند به صاحبان مشاغل مشاوره های حرفه ای سرمایه گذاری ارائه دهند که در مقایسه با مشاوران حقیقی از قیمت پایین تری برخوردار است.  از این رو هوش مصنوعی می تواند در سرویس های مالی دگرگونی زیادی ایجاد کند.

robo-advisor
افزایش قابلیت پیش بینی کلاه برداریهای مالی :

چگونه هوش مصنوعی می تواند مشکل تقلب های مالی را حل کند؟ چرا استفاده از هوش مصنوعی  جهت تشخیص تقلب در سیستم های مالی سودمند است؟

    این سیستم هزاران مورد تقلب احتمالی را در حافظه خود جای می دهد که حتی می تواند روش های پنهان تقلب هم تشخیص دهد.
    سیستم های تشخیص تقلب مبتنی بر هوش مصنوعی بیست و چهار ساعته فعال می باشند و به صورت اتوماتیک تقلب ها را تشخیص می دهد.
    این سیستم ها رفتارهای کاربران را تحلیل کرده و زمانیکه عملی از سوی کاربران با رفتار همیشگی آن ها تطابق نداشته باشد میتواند احتمال وقوع تقلب را پیش بینی کند

هوش مصنوعی و پیش بینی کلاه برداری های مالی

در نتیجه بهتر است نرم افزارهای مالی جهت افزایش امنیت مشتریان خود از هوش مصنوعی بهره ببرند. وقتی مشتریان هنگام استفاده از نرم افزار احساس امنیت کنند، اعتماد بیشتری به محصول پیدا کرده و این به معنای موفقیت یک کسب و کار است.
قابلیت ارزیابی ریسک در موارد مربوط به اعطای وام به مشتریان:

قابلیت ارزیابی ریسک از الگوریتمی مشابه با پیش بینی تقلب استفاده میکند. با استفاده از هوش مصنوعی در نرم افزارهای مالی، شرکت ها، بانک ها و سازمان هایی که در اعطای وام فعال هستند می توانند اطلاعات جامعی راجع به مشتریان به دست آورند و از این اطلاعات در جهت ارزیابی ریسک احتمالی در اعطای وام به آن ها استفاده کنند.
یکی از تازه ترین متد های اعطای وام در صنعت مالی استفاده از سرویس های آنلاین وام دهی معروف به p۲p(peer-to-peer) می باشد که افراد را قادر می سازد بدون طی کردن روند های اداری در موسسات به صندوق های اعطای وام و سرمایه گذاران و بیزنس های فعال در این زمینه مرتبط شوند.
 

قابلیت ارزیابی ریسک در موارد مربوط به اعطای وام به مشتریان
قابلیت تشخیص و تایید هویت بصری (visual identification and verification)

تشخیص هویت بصری با استفاده از شبکه های عصبی انجام می شود که به صاحبان بیزنس های اعطای وام و   p۲p در سیستم بانک ها کمک می کند جهت اعطای وام به اشخاص درخواست کننده، هویت مشتریان را تشخیص دهند و مدارک آن ها را تائید کنند. در واقع استفاده از هوش مصنوعی ارائه ی این گونه سرویس های مالی را قابل دسترس تر، سریعتر و مطمعن تر خواهد کرد.
ارائه ی پیشنهادات بیمه ای (Insurance recommendation)

امروزه کمپانی های بیمه شروع به استفاده از هوش مصنوعی در پروسه های خود کرده اند. هوش مصنوعی میتواند در فیلدهای مختلفی از بیمه ی مشاغل (همچون املاک و حمل و نقل که با حجم زیادی از داده سر وکار دارند)، ارزیابی خسارت بعد از تصادفات و یا مانیتور کردن شرایط املاک استفاده شود. میتوان به این نکته اشاره کرد که هوش مصنوعی در متحول کردن صنعت بیمه پتانسیل بالایی دارد زیرا جایگزین کردن انسان با تکنولوژی پروسه های بیمه را تسهیل و تسریع می کند. هوش مصنوعی به مشتریان شرکت های بیمه این امکان را میدهد که بیمه را از یک سرویس پیشگیرانه به یک سرویس جبران خسارت تبدیل کنند و همچنین باعث پیشرفت شرکت های بیمه در ارائه ی خدمات و سرویس ها به مشتریان میشود.
 

تاثیر هوش مصنوعی در بیمه
قابلیت آنالیز پیشرفته ی سرمایه گذاری :(Analysis of investment)

امروزه سرمایه گذاران علاقه ی زیادی به استفاده از سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی دارند زیرا این سیستم ها می توانند اطلاعات مفید و گسترده ای به آن ها ارائه دهند. این اطلاعات نقش مؤثری در آنالیز سرمایه گذاری دارد. هوش مصنوعی و اتوماسیون پروسه ی سرمایه گذاری با حذف مداخله ی انسان و با استفاده از الگوریتم های مشخص مارکت را بررسی کرده و آنالیز جامعی در مورد قیمت ها و موقعیت ها ی سرمایه گذاری به سرمایه گذاران ارائه می دهد. در ادامه به برخی استارت آپ های مبتنی بر هوش مصنوعی اشاره خواهد شد:

    Kabbage

این استارت آپ توسط یکی از بزرگترین کمپانی های فین تک در آمریکا که در حوزه ی اعطای وام فعال است، ارائه شده است. این سرویس به صورت آنلاین برای مشتریان و بیزنس های کوچک وام تهیه می کند و تمام پروسه های مربوط به آن خیلی سریع و از طریق یک وب سایت انجام می شود.

    Kasisto

این کمپانی از هوش مصنوعی در نرم افزارهای بانکی استفاده کرده است و یک چت بات ارائه داده است که به سوالات مشتریان در فرمت فایل صوتی پاسخ میدهد.
استفاده از نوآوری های جدید مالی

مطابق با پیش بینی ها، موج جدیدی از تغییرات تکنولوژی های مالی در سال های آینده در راه است. اکثر این تغییرات ناشی از تغییرات قابل توجه در نحوه ی استفاده مردم از سرویس های مالی است. در واقع این تغییرات از موارد زیر نشأت گرفته:

    نسل آینده ی مشتریان با انتظارات متفاوت از سرویس دهندگان.
    عدم دسترسی بانکداری سنتی به تعداد قابل توجهی از مردم در مناطق غیر شهری که قادر به استفاده از سرویس های مالی نیستند
    ظهور تلفن های هوشمند و تبلت ها

تغییرات ذکر شده در بالا منجر به نوآوری هایی در سیستم های مالی شده است که در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره خواهد شد.
- یک نمونه از این نوآوری ها در تکنولوژی های مالی  استفاده از Crypto currency مانند بیت کوین شده است. و چگونگی عملکرد  آنها وجود دارد. یکی از مهمترین شاخصه های crypto currency سؤالات و ابهامات زیادی در مورد ماهیت crypto currency  میباشد.  Block chain ها مبتنی بودن آن بر تکنولوژی ای می باشد که داده های مشترک در شبکه ی جهانی را مدیریت کرده و معاملات را به صورت یک Block chain برای امنیت بالای  نسخه ی الکترونیکی جمع آوری و نگهداری می کند
امروزه استفاده از بیت کوین شهرت و مقبولیت جهانی پیدا کرده و بسیاری از مارکت ها و بیزنس ها را در برگرفته است. بیت کوین سیستمی ست که از طریق آن افراد می توانند پول نقد خود رابه نسخه ی الکترونیکی تبدیل کنند. بیت کوین به صورت رکوردهای الکترونیکی نگهداری می شود و میتواند از طریق میلیون ها کامپیوتر (بلاک چین) توزیع شود. استفاده از بیت کوین مزایای زیادی از جمله افزایش امنیت، کاهش فساد مالی وامکان انتقال سریع پول را فراهم می اورد.
نمونه ای دیگر از نوآوری های مالی استفاده از رابط برنامه نویسی کاربردی میباشد.
  (Application programming interface) API

برای سالهای متمادی برنامه نویسان از  API جهت برقراری ارتباط اجزای مختلف برنامه در یک اپلیکیشن استفاده می کردند اما  در کسب و کار کاربرد متفاوتی دارد و با استفاده از آن میتوان کسب و کارهای مختلف را به صورت اجزای مختلف در اینترنت ارایه داد. یک مثال خوب جهت درک بهتر استفاده از  گوگل مپ می باشد که چگونه به اپلیکیشن ها و وب سایت های دیگر لینک می شود.
سیستم  تشخیص هویت مبتنی بر شبکه های اجتماعی (Know Your Customer)

در سیستم های مالی جدید استفاده از هویت دیجیتال افراد بسیار مرسوم شده است. بسیاری از کسب و کار ها با هدف تأیید هویت کاربران هنگام فعالیت در شبکه های اجتماعی استفاده میکنند. در واقع هویت دیجیتال افراد از طریق بسیاری از فعالیت ها ی آن ها در شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک و لینکدین شکل میگیرد به عنوان مثال کمپانی آلمانی Fidor   سرویس های مالی متناسب با سلیقه ی مشتریان فراهم میاورد.  این سرویس به کاربران اجازه میدهد که فقط با اکانت خود در فیس بوک حساب کاربری باز کنند. مسلما بهره بردن از چنین سیستمی باعث تسریع پروسه و ارایه ی سرویس های بهتر مطابق با سلیقهء کاربران میشود.

جمع بندی:

صنعت مالی و بانکداری در آینده  با تغییرات عمده ای رو به روست و تکنولوژی های جدید صنعت مالی را به گونه ای غیرقابل تصور متحول کرده است. از این رو آمادگی جهت همگام شدن با این تغییرات از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از فعالان صنعت مالی به استفاده از نرم افزارها و تکنولوژی های جدید روی آورده اند چرا که این نرم افزارها مزایای زیادی از جمله صرفه ی اقتصادی بهتر، صرفه جویی در زمان، نیاز کمتر به نیروی کار و رقابت بیشتر را فراهم می آورد. در این مقاله کاربردهای هوش مصنوعی در ارایه سرویس های بهتر به مشتریان، رفتارشناسی کاربران، ارزیابی ریسک در صنعت و تشخیص هویت مورد بحث قرار گرفته است و استفاده از نوآوری های جدید مالی در رشد بیت کوین و API ها را مورد بررسی قرارداده است.
هوش مصنوعی با هدف اتوماسیون کردن فعالیت های تجاری مدیران و صاحبان کسب و کارها فعالیت خود در بخش صنعت را اغاز کرده است و کسب کارهای سنتی را مجبور به استفاده از نوآوری های جدید مالی جهت رقابت با بازار جهانی کرده است.

کاربرد مبنای تعهدی کامل در حسابداری دولتی

در کشور ما، برخی سازمانهای دولتی به سمت استفاده از مبنای تعهدی کامل در حسابداری حرکت کرده­ اند. از این رو، به نظر می­رسد که در ایران نیز، همانند دیگر کشورهایی که این مسیر را برگزیده ­اند، بررسی تحلیلی مزایا و معایب این رویکرد ضروری باشد چرا که مبنای مورد استفاده درحسابداری دولتی می تواند بر اطلا‌عات مالی و تصمیمگیری های مبتنی بر این اطلا‌عات تاثیر گذارد و در صورت گزینش آن به عنوان مبنای پیش بینی و بودجه بندی، موجب تغییرات عمده ای در تخصیص منابع شود.
به منظور تحلیل هزینه و منفعت سیستم حسابداری تعهدی کامل، لا‌زم است نخست آن را بشناسیم و سپس تفاوتهای آن با سیستم حسابداری نقدی و دلا‌یل موافقان و مخالفان هر یک از دو سیستم را مورد توجه قرار دهیم.
مبانی حسابداری

مبانی حسابداری، انتخاب زمان شناسایی و ثبت درامدها و هزینه­ها در دفاتر حسابداری است.

انتخاب هر یک از روشهای شناسایی و ثبت درامدها و هزینه ها، نوعی مبنای حسابداری محسوب می­شود که حسب مورد در حسابداری موسسات بازرگانی و موسسات غیرانتفاعی مورد استفاده قرار می­گیرد.
مبنای نقدی (کامل)

حسابداری نقدی، روش حسابداری است که اساس آن بر دریافت و پرداخت وجه نقد استوار است. در این سیستم هرگونه تغییر در وضعیت مالی موسسه، مستلزم مبادله وجه نقد است و درامدها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می­شوند که وجه نقد آنها دریافت شود و هزینه ها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می­شوند که وجه آنها به صورت نقد پرداخت گردد.

مبنای تعهدی (کامل)

در مبنای تعهدی کامل، درامدها زمانی، شناسایی و در دفاتر حسابداری منعکس می­گردند که تحصیل می­شوند یا تحقق مییابند. در این مبنا، زمان تحصیل یا تحقق درامد، هنگامی است که درامد به صورت قطعی مشخص می­شود یا بر اثر ادامه خدمات حاصل می­گردد. لذا زمان وصول وجه در این روش مورد توجه قرار نمی­گیرد بلکه زمان تحصیل یا تحقق درامد در شناسایی و ثبت درامد اهمیت دارد. همچنین در این مبنا، زمان شناسایی و ثبت هزینه­ها، زمان ایجاد و یا تحقق هزینههاست و زمانی که کالایی تحویل می­گردد یا خدمتی انجام می­شود، معادل بهای تمام شده کالا‌ی تحویلی و یا خدمت انجام یافته، بدهی قابل پرداخت ایجاد می­شود.
در متون درسی، حسابداری به عنوان شناسایی درامدها و هزینه ­ها در دوره­ای توضیح داده می­شود که کسب شده ­اند یا رخ داده­ اند، نه در دوره­ای که دریافت یا پرداخت شده ­اند.

از این رو، تفاوت اصلی میان این دو سیستم حسابداری، زمان شناسایی مبادلات است. ماهیت حسابداری تعهدی، انتقال زمان ثبت مبادلا‌ت و شناسایی هزینه­ها به دوره­ای است که روی داده­اند. هزینه استهلا‌ک دارایی در طول عمر مفید آن با بهای تمام شده خرید یا هزینه­های جایگزینی آن برابر است. به طور مشابه، هزینه­های بازنشستگی (وسایرهزینه­های مربوط به کارمندان) که به عنوان هزینه ثبت شده با وجه نقدی برابر است که در آینده بابت آنها پرداخت می­شود. زمانبندی (و ثبت ارقام حسابداری) تعهدی از ارقام حسابداری نقدی کارامدتر باشدمبادلا‌ت برای تصمیمگیریها و پاسخگویی مدیران حیاتی است.
گزارشهای مالی تعهدی

گزارشگری مالی تعهدی به تهیه صورتهای مالی و گزارشهای سالانه بر مبنای اطلا‌عات تعهدی اشاره دارد. صورتهای مالی بر مبنای تعهدی، اطلاعات حسابداری جامعتری نسبت به اطلاعات حاصل  از سیستم سنتی حسابداری نقدی ارائه می­دهد. صورتهای مالی بر مبنای تعهدی برای یک بخش، شامل صورت عملیات، صورت برنامه، صورت داراییها و بدهیها، صورت جریانهای نقدی، صورت مبادلا‌ت حسابهای مستقل و یادداشتهای همراه و مدارک مربوط به مدیر و حسابرس مستقل است.

اگرچه ادعا می­شود گزارشهای مالی تعهدی برای تصمیمگیریهای اقتصادی و هدفهای پاسخگویی سودمند است، اما در بخش خصوصی نیز دستیابی به این موارد، از طریق ارائه صورتهای مالی تعهدی تردیدآمیز است.

از سوی دیگر، تهیه نسبتهایی که تنها بینشی در مورد هزینه ها و اثربخشی ارائه می­دهند و در بیشتر مواقع برای اندازه­گیری خروجیها و برامدهای محیطی بخش عمومی نامناسبند، ممکن است سودمند نباشد. بیشتر اطلا‌عات تهیه شده از طریق گزارشگری مالی با مبنای تعهدی، نظیر ارزیابی داراییها و حقوق مالکانه، نمی تواند در تصمیمگیری درباره عملکرد، پاسخگویی یا تصمیمهای تامین مالی در بخش دولتی مورد استفاده قرارگیرد. با این حال، مراجعه به ارقام حسابداری تعهدی به عنوان ابزارهایی برای اندازه­گیری و مدیریت مخارج دولت با سرعت در حال گسترش است.
سیستمهای مدیریتی تعهدی

معرفی حسابداری تعهدی در ادارات دولتی برای تغییر فناوری و همچنین فرهنگ موجود در ادارات دولتی الزاماتی به همراه دارد. سرمایه­گذاری در سیستمهای اطلا‌عاتی و استخدام یا تربیت کارکنان با مهارتهای مناسب از جمله این الزامات است. معرفی حسابداری تعهدی الزام دارد که سرمایه­گذاری جدی در سیستمهای اطلا‌عاتی مدیریت به منظور حمایت از نیازهای بودجه­ای و ارتقای رویه­های مدیریتی انجام شود. این امر، تغییری فرهنگی توسط مدیران از طریق درک و پذیرش چگونگی استفاده از اطلا‌عات اضافی و مزایای بالقوه حاصل از آن و تعهد به تغییر را می­طلبد.

برخی تلا‌شهای مورد نیاز در این زمینه عبارتند از: تعدیل سیستمهای اطلا‌عاتی یا اجرای سیستم جدید در ادارات؛ الزام برای آموزش؛ نیاز به کارکنان جدید با مهارتهای مالی و حسابداری، بالا‌ بردن پاسخگویی، کمک به رویه­های مالی و عملکرد مالی بهتر؛ مدیریت بدهی؛ مدیریت موجودی کالا‌؛ و اندازه­گیری بهای تمام شده کامل خدمات که بعضی مزایای بالقوه ایجاد یک سیستم مدیریتی تعهدی هستند.

یک استدلا‌ل برای برگزیدن سیستم مدیریت تعهدی آن است که امکان می­دهد هزینه کامل خدمات یا هزینه­های واقعی محاسبه شود. یک نمونه در این مورد، محاسبه بهای تمام شده ساختمان مدرسه مورد استفاده برای برنامه­های آموزشی است. در سیستم نقدی، کل هزینه های ساخت یا خرید ساختمان به عنوان بخشی از پرداختهای طی سال برای کارها و خدمات صرف شده ثبت می­شود. در این سیستم کاهش ارزش دارایی (یعنی هزینه استهلا‌ک) یا افزایش بهای ساختمان در سالهای بعد، به جز مخارج تکراری برای تعمیر و نگهداری ساختمان ثبت نمی­شود.

در سیستم مدیریت تعهدی، از ادارات دولتی انتظار می رود که ساختمان را به عنوان دارایی ثبت کنند و سپس بخشی از بهای تمام شده آن را به عنوان هزینه سالا‌نه (استهلا‌ک) تخصیص دهند که موجب افزایش بهای خدمات ارائه شده در سال بعد می­شود. همچنین موجب تخصیص بهای تمام شده ساختمان طی عمر مفید آن نیز می­گردد.

این امر به نوبه خود منجر به تمرکز دانش، فناوری و مهارتها نزد حسابداران آموزش دیده می­شود، اما مدیران در رابطه با نشانه­های متضاد ارائه شده توسط دو مجموعه موازی ارقام حسابداری تولید شده، سردرگم می­شوند. تضاد به ویژه زمانی بسیار احساس می­شود که مدیران در برابر بهای خدمات اندازه­گیری شده برمبنای تعهدی پاسخگو باشند و براساس این ارقام تصمیمگیری کنند، اما براساس مبنای نقدی، وجوه نقد دریافت کنند.

 سیستمهای مدیریت تعهدی شامل سیستمهای اطلا‌عات داخلی مورد نیاز برای ایجاد و ثبت اطلا‌عات درباره درامدها، هزینه ها، داراییها و بدهیهاست.
بودجه بندی تعهدی

بودجه بندی تعهدی کامل به این معنی است که بودجه­ها و تخصیص منابع مالی با ارقام حسابداری تعهدی صورت می­گیرد. تفاوت میان رقمهای نقدی و تعهدی می­تواند با اهمیت باشد.

اگر الگوی بودجه تعهدی، برای تخصیص منابع نقدی، انتخاب شود، به نظر می­رسد ناسازه ویژه ای در اندازه­گیری بهای تمام شده برنامه­ها در زمان تورم وجود داشته باشد. در واقع می توان استدلال کرد که از آنجایی که منابع نقدی از سوی جامعه و از طریق مجلس تخصیص می­یابد و برای ارائه خدمات به جامعه در اختیار دولت قرار می-گیرد، بودجه­بندی بر مبنای تعهدی الزامات پاسخگویی را براورده نمی­کند.

اصطلاحاتی همچون «مازاد بودجه» یا «کسری بودجه» نمادهای سیاسی نیرومندی هستند. سیاستمداران اگر از کسری بودجه جلوگیری کنند، یا بودجه را متعادل سازند، ادعای موفقیت می­کنند. در مورد تعریف کسری بودجه میان حسابداران و مدیران اختلا‌ف نظر وجود دارد. ارقام ممکن است نتایج مبادلات نقدی را منعکس کنند اما استقراضها نادیده گرفته شوند. محاسبه کسری یا مازاد بودجه تحت تاثیر  روشی قرار می­گیرد که دولت مخارج سرمایه­ای یا جاری را ثبت می­کند و نیز نوع سیستم حسابداری که با آن گزارشگری می­کند.

به طور سنتی ماموران دولت، بودجه­ها را بر مبنای نقدی تخصیص می­دادند. پیشنهاد شده است که این وضعیت به مبنای تعهدی تغییر کند که هزینه­هایی چون استهلا‌ک یا حقوق معوق کارمندان را در بودجه سالانه در نظر بگیرد. این امر موجب تاکید بر تخصیص منابع بر مبنای ارقام تعهدی به جای تخصیص وجه نقد توسط مجلس می­شود.
دیدگاههای موافق و مخالف

منطق زیربنای تغییرات این است که سیستم حسابداری سنتی تاکید اندکی بر رعایت محدودیتهای خرج کردن و مسئولیت پذیری در برابر جریانهای نقدی و مانده­ها داشت. طرح سنجش عملکرد شامل «خروجیها»، «اثربخشی» و «نتایج» فعالیتهاست و با بررسی تعهدات درازمدت و کل وضعیت مالی، مدیران را مسئول «هزینه یابی کامل» عملیات می­کند. اطلاعات تعهدی برای بررسی دقیق هزینه­یابی کامل، خدمات و شاخص اثربخشی عملکرد برنامه­ریزی شده نگهداری میشوند.این استدلا‌ل اهمیت خاصی برای حامیان این اصلا‌حات داشته است که حسابداری تعهدی دید دقیقتری از خدمات دولت ارائه می­کند. گفته می­شود دولت با استفاده از حسابداری نقدی قادر است خدماتی ارزانتر از بخش خصوصی ارائه کند، زیرا هزینه­های غیرنقدی مانند استهلا‌ک را حذف می­کند. این نظر این واقعیت را نادیده می­گیرد که تفاوت بین ارقام حسابداری برمبنای نقدی و تعهدی فقط زمان است. بنابراین طی زمانی تقریباً طولا‌نی نمی­توان منطقاً انتظار داشت که تفاوت انباشته با اهمیتی میان هزینه­های گزارش شده توسط دو مبنا وجود داشته باشد.
افزون بر موضوعات پیشگفته، باید اذعان کرد که گزینش سیستم حسابداری تعهدی در بخش عمومی به افزایش پاسخگویی دولت به موکلان آن، مدیریت مالی بهتر مدیران خدمات عمومی و قابلیت مقایسه عملکرد مدیریت در حوزههای مختلف منجر می­شود.
واقعیت این است که سیستم حسابداری تعهدی در بیشتر موارد راه حل بهتری برای مسائل مهمی نظیر تخصیص منابع یا هزینه­های مشترک میان برنامه­ها ارائه نمی­کند و ممکن است در واقعیت منجر به ایجاد اطلا‌عات گیج­کننده و نادرست برای استفاده­کنندگان گزارشهای مالی شود.

بنابراین بسیاری از مسائل مربوط به مزایای بالقوه اصلا‌حات سیستم حسابداری تعهدی، حل نشده، باقی مانده است؛ از آن جمله شیوه ارزیابی داراییها در بخش عمومی است. این نظریه  بارها مورد تاکید قرار گرفته است که تعریف ارائه شده از داراییها با توجه به منافع اقتصادی آنها ممکن است برای بسیاری از داراییهای تحت کنترل بخش عمومی مناسب نباشد. برای داراییهایی مانند مجموعه های هنری، ساختمانهای مدارس، موزه­ها، جاده­ها، پلها، کتابخانه­ها، املاک دولتی، پارکها و ساختمانهای دولتی، ارزیابی پولی مناسب نیست.
بسیاری از مسائل مربوط به مزایا و معایب سیستم حسابداری تعهدی هنوز حل نشده باقی مانده است و لا‌زم است در کوشش برای تغییر مبنای حسابداری در بخش عمومی، این مسائل در نظر گرفته شود.

نرم افزار حسابداری و سیستم چند ارزی

یکی از مواردی که در نرم افزارهای حسابداری حائز اهمیت است ، پشتیبانی نرم افزار حسابداری از سیستم چند ارزی است. برخی از نرم افزارهای حسابداری چند ارزی هستند به این معنی که شما می توانید سندهای حسابداری را که در آنها ثبت می کنید به صورت ارزی ثبت کنید. یعنی هم ریال را وارد کنید و هم دلار و یا یورو.

خیلی از کسب و کارها هستند که برای خرید و فروش و یا هزینه های خود از ارزی غیر از ارز پایه استفاده می کنند. در هر کشوری ارز پایه ، همان ارز رایج آن کشور است. مثلا در ایران ریال ارز پایه به حساب می آید. اگر کسب و کاری در ایران خرید خارجی داشته باشد آنگاه باید خرید خود و برخی از هزینه های مربوط به خرید را با ارزی غیر از ریال انجام دهد. این کسب و کار برای ثبت عملیات مالی خود باید از نرم افزار حسابداری استفاده کند که دارای قابلیت ثبت اطلاعات به صورت چند ارزی باشد.

یعنی علاوه بر ثبت اطلاعات به صورت ریال معادل ارزی آنرا نیز در نرم افزار وارد نماید تا بتواند بعدا با استفاده از سند تسعیر ارز میزان سود یا زیان خود را که بر اثر نوسانات نرخ ارز ایجاد شده است محاسبه نماید.

در بازار ایران نرم افزارهای حسابداری زیادی هستند که امکان ثبت اطلاعات حسابداری به صورت چند ارزی را دارا می باشند. یکی از نرم افزارهایی که این قابلیت را دارا می باشد ، نرم افزار حسابداری باتیز محصول شرکت داده پردازان ارگس می باشد.

این نرم افزار که به صورت ۶ سطحی می باشد می تواند مورد استفاده خیلی از کسب و کارهای بازرگانی ، صنعتی و پیمانکاری قرار گیرد.

این نرم افزار همچنین قابلیت ثبت اسناد به صورت ارزی را دارا می باشد و دارای فاکتور خرید و فروش ارزی نیز می باشد. در این نرم افزار می توان انواع ارز را تعریف نمود و نرخ ارز را در تاریخ های مختلف وارد کرد و در اسناد حسابداری از آنها استفاده کرد.

نرم افزار حسابداری و مغایرت ارز مجازی با قانون پولشویی

تا کنون ارزهای مجازی یا همان ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین و ... هنوز به عنوان پول در کشورهای مختلف دنیا به رسمیت شناخته نشده اند. در بخش خصوصی با دعوت از کارشناسان بین المللی در مورد ارزهای مجازی بررسی های انجام شده است که نشان می دهد  تنها یک کشور در تلاش برای شناسایی ارزهای مجازی به عنوان پول است و ۹۹ درصد کشورهای جهان هنوز بیت کوین و دیگر ارزهای مجازی را به عنوان پول به رسمیت نمی شناسند و سیستم بلاک چین را نمی پذیرند.

نرم افزار حسابداری باتیز نرم افزاری 6 سطحی است که برای شرکت های بزرگ بازرگانی و تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد.

به گزارش گروه حسابداری ارگس ، یکی از دلایل عدم شناسایی ارزهای دیجیتال به عنوان پول مغایرت رواج استفاده از آن ها در جامعه جهانی با قانون پولشویی است.

طبق قانون پولشویی نقل و انتقال وجوه مختلف ثبت می شود تا بستر ایجاد فساد کاهش پیدا کند و پولی برای معاملات مشکوک از جمله مواد مخدر یا حمایت از تروریسم جا به جا نشود اما استفاده از ارزهای مجازی برای خرید کالا و خدمات در کشورهای مختلف نقض این قانون است. بیشتر کشورها به همین دلیل با رواج ارزهای مجازی مخالفت کردند و بانک مرکزی ایران هم این ارزها را به رسمیت نمی شناسد.

به تازگی خبری در ارتباط با طرح به رسمیت شناختن ارز مجازی به عنوان پول در نروژ مطرح شده است و  شاید نروژ به عنوان اولین کشور دنیا این ارز را به عنوان یک واحدپولی به رسمیت بشناسد. در دیگر کشورهای اروپا و ایالات متحده آمریکا ارز مجازی به رسمیت شناخته نشده است هرچند پیش بینی ها می گوید که در آینده ای دور اسکناس حذف خواهد شد و این ارزهای مجازی است که در نقل وانتقال ها به کار خواهد آمد.

در واقع در آینده دیگر اسکناسی در جیب ندارید که آن را لمس کنید بلکه در یک دفتر مجازی ارزهایی دارید که می توانید با آن کالا و خدمات بخرید یا آن را به هر جای دیگر دنیا که خواستید منتقل کنید. باید دید که ثبت و اصلاح سند حسابداری در این گونه مواقع به چه صورت خواهد بود زیرا اگر ارزهای مجازی گسترش پیدا کنند همه نرم افزارهای حسابداری باید سیستم چند ارزی را پشتیبانی کنند. در آینده نزدیک اما به نظر نمی رسد کشورها در ارتباط با به رسمیت شناختن پول مجازی به توافق همگانی برسند چرا که باید از نظر قانونی هم در این باره به وضعیت جدیدی رسید.

نرم افزار حسابداری باتیز در حال حاضر امکان ثبت ارزهای خارجی را در سیستم دارد به همین دلیل می تواند ارزهای مجازی را نیز پشتیبانی کند.

نکته مهم در ارزهای مجازی ، سرعت زیاد تغییر ارزش آنهاست. در یک شبانه روز ناگهان قیمت آنها دو برابر یا نصف می شود.

دارایی نامشهود در حسابداری

 دارایی هایی که وجود آن رشد شرکت را به همراه دارد اما گاها از ارزش گذاری آن صرف نظر می شود. دارایی نامشهود در حسابداری به آن دسته از دارایی هایی اطلاق می شود که به عینه قابلیت مشاهده ندارند اما برای شرکت دارای ارزش خاصی است مثلا حق اختراع یا حق تالیف موجودیت عینی ندارند ولی نوعی امتیاز برای دارنده محسوب می شود که باید در زمره دارایی ها از آن یاد کرد.

شرکت ها دارایی های خود را به بهای تمام شده ثبت می کنند. اما در کل دارایی های نا مشهود به دو دسته تقسیم می شوند. دارایی های نامشهود استهلاک پذیر و دارایی های نا مشهود استهلاک ناپذیر.

اگر دارایی نامشهود به مانند حق اختراع، حق تالیف و حق امتیاز دارای عمر محدود باشند در بخش دارایی های نامشهود استهلاک پذیر طبقه بندی می شوند. ولی اگر دارای عمر مفید نامعینی باشند، مستهلک نمی شوند و در واقع استهلاک پذیر نیستند مانند سرقفلی، علامت تجاری و نام تجاری.

اما نکته مهمی که در خصوص دارایی نامشهود در حسابداری قابل توجه است موضوع مربوط به شناسایی دارایی های نامشهود است. دارایی نامشهود نیز مانند دارایی مشهود به بهای تمام شده خرید ثبت میشود. اما یک تفاوت مهم در اندازه گیری بهای تمام شده این دو دارایی وجود دارد.

تفاوت در اندازه گیری دارایی مشهود و نامشهود:

بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود برابر است با قیمت خرید دارایی و هزینه های متحمل شده جهت طراحی و ساخت دارایی را شامل می شود. اما بهای تمام شده دارایی ثابت نا مشهود تنها قیمت خرید را در بردارد.

شرکت ها تمام مخارج متحمل شده جهت ایجاد و توسعه دارایی های نامشهود را در دوره وقوع به عنوان هزینه های عملیاتی، در صورت سود و زیان شناسایی می کنند.

نکته بسیار مهم دیگری که در خصوص دارایی نامشهود در حسابداری باید بیان نمود موضوع استهلاک است. بر خلاف دارایی های ثابت مشهود که برای استهلاک از حساب استهلاک انباشته استفاده میشود، برای دارایی های نامشهود هزینه استهلاک دارایی نامشهود را بدهکار و دارایی نامشهود را بستانکار می نماید. استاندارد شماره ۱۷ حسابداری در مورد دارایی های نامشهود بیان شده و نکات مهمی را توضیح داده است.

در نرم افزار حسابداری باتیز و نرم افزار حسابداری سما ، محصول شرکت داده پردازان ارگس می توان دارایی های ثابت را در کارت اموال ثبت نمود و نحوه محاسبه استهلاک آنها را نیز مشخص کرد.

نرم افزار حسابداری باتیز در هر ماه استهلاک مربوط به هر دارایی را محاسبه می کند و در کارت اموال آن دارایی ثبت می کند و در هر ماه یک سند حسابداری استهلاک دارایی ثابت ثبت می نماید.

موارد بالا توسط نرم افزار حسابداری باتیز انجام می شود و از اشتباهات محاسباتی کاربری جلوگیری می نماید.

♨️ در صورتیکه براساس محاسبات حسابداری "استهلاک" ارزش دفتری و عمر مفید دارایی در دفاتر صفر شود. 

طبق نص صریح استاندارد حسابداری شماره ۱۱ بند 

۴۸ - عمر مفید یک دارایی باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. چنانچه تفاوت قابل ملاحظه ای بین پیش بینیهای فعلی و برآوردهای قبلی وجود داشته باشد، این تغییرات باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد حسابداری شماره ۶ با عنوان ” گزارش عملکرد مالی“ شناسایی شود. و بند 
۵۳ - عمر مفید یک دارایی برحسب استفاده مورد انتظار واحد تجاری از دارایی تعریف می شود . خط مشی مدیریت دارایی در واحد تجاری ممکن است متضمن واگذاری دارایی پس از مدتی معین یا پس از مصرف بخش مشخصی از منافع اقتصادی آن باشد. بنابراین عمر مفید یک دارایی ممکن است کوتاهتر از عمر اقتصادی آن باشد. برآورد عمر مفید دارایی موضوعی قضاوتی است که عمدتاً مبتنی بر تجربه واحد تجاری در مورد داراییهای مشابه می باشد. و بند
۵۷ - روش‌ استهلاک‌ مورد استفاده‌ برای‌ دارایی‌ باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود. در صورت‌ تغییر قابل‌ ملاحظه‌ در الگوی‌ مصرف‌ منافع‌ اقتصادی‌ آتی مورد انتظار دارایی‌ مربوط‌، جهت‌ انعکاس‌ الگوی‌ جدید، روش‌ استهلاک‌ باید تغییر یابد. چنین‌ تغییری‌ باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد شماره ۶ با عنوان ” گزارش عملکرد مالی“ شناسایی شود. و بند 
۷۰ -  یک‌ قلم‌ دارایی‌ ثابت‌ مشهود در زمان‌ واگذاری‌ یا هنگامی‌ که‌ به‌طور دائمی‌ بلا استفاده‌ می‌شود و هیچ‌ منافع‌ اقتصادی‌ آتی‌ از واگذاری‌ آن‌ انتظار نمی‌رود، باید از ترازنامه‌ حذف‌ شود. 

نکته : افزایش عمر مفید دارایی بایست در صورت‌های مالی  "یادداشتهای توضیحی" افشاء گردد .